1. Przedmowa
2. Wyznanie germanofila polskiego
3. Garść wspomnień o Piłsudskim
4. Czy był największy?
5. Ministrowie spraw zagranicznych Piłsudskiego:
Stanisław Patek
Książę Eustachy Sapieha
August Zaleski
Józef Beck
6. Generałowie Piłsudskiego
Gen. Kazimierz Sosnkowski
Gen. Edward Rydz-Śmigły
7. Generałowie współzawodnicy:
Gen. Tadeusz Rozwadowski
Gen. Władysław Sikorski .
Gen. Józef Dowbor-Muśnicki
Politycy:
8. Roman Dmowski
9. Ignacy Daszyński
10. Wincenty Witos
11. Ignacy PaderewsM
12. Aleksander Lednicki
13. Prof. Marian Zdziechowski
14. Prof. Szymon Askenazy
15. Bogdan nr. Hutten-Czapski
16. Jan Kucharzewski
PRZEDMOWA AUTORA.
Jedną z głównych podstaw wykształcenia politycznego jest wy¬kształcenie historyczne, daje ono bowiem zrozumienie ważniejszych objawów politycznych, dając ich genezę. Im bliższy nam okres dzie¬jowy, tym znajomość jego posiada większe znaczenie pod względem politycznym. Historia dnia wczorajszego posiada pierwwrzędne zna¬czenie, jest jednak bardzo mało znana. Uczestnicy niedawnych wy-fttdków schodzą do grobu; do nowego pokolenia działaczy dochodzą wrywkowe wiadomości, częstokroć produkty oficjalnego lub partyjne¬go fałszu.
Niedawno przeżywaliśmy wyjątkowo ważny okres w naszych dzie¬jach, odtworzenia Państwa Polskiego; okres ten, jak i przedednie nie¬podległości i początki Państwa Polskiego, będą w ciągu wieków wzbu-dzoć szczególniejsze zainteresowanie historyków i polityków. Wkrót¬ce przeminie niezrozumienie przez obecne pokolenie, wchodzące do tyąa politycznego, znaczenia poznania tego okresu. Działacze jego jttó w znacznej części zeszli z pola, lecz produkt ich działalności, ich my&H, ich woli, ich posunięć trafnych i błędów, tkwi w dzisiejszych ttosunkach politycznych i będzie miał on konsekwencje w przyszłych lotach Polski.
Oceniając znaczenie zrozumienia, tego okresu, zatrzymuję się często nad działalnością jego przedstawicieli. Działalność ich nie tylko
obserwowałem, im współdziałałem lub im się przeciwstawiałem, posiadam więc znajomość, której nie osiągnie najsumienniejszy badacz
tego okresu, przynależny do innego pokolenia. Pisząc o działaczach
dnia wczorajszego, nie prowadzę z nimi walki, ani sporu o to, co
wczoraj należało czynić. Pisząc krótkie monografie o naszych działaczach politycznych, trzymałem się zasady, że obowiązkiem historyka
jest powiedzenie prawdy.
Prawda obiektywna w przedstawieniu faktów nie wyklucza prawo, do subiektywnych sądów o działaczach politycznych. Nie podejmo¬wałem w tej pracy z nikim walki; chodziło mi tylko o wyjaśnienie objawów politycznych dnia wczorajszego, wywierających wpływ no teraźniejszość i przyszłość naszego Narodu.
Zamierzałem ograniczyć się do wypadków dnia wczorajszego, lecz one są tak związane z chwilą dzisiejszą, że postanowiłem dodać mono¬grafie i tych, którzy, mając za sobą przeszłość, mają ze względu na, swój wiek, przyszłość, nie mniej ważną od ich płodnej działalności w przeszłości.
[Autor]
Władysław Gizbert-Studnicki (ur. W 1867 w Dyneburgu zm. 1953 w Londynie), polski polityk i publicysta niepodległościowy. W młodości byt działaczem socjalistycznym. Zesłany na Syberie. Po powrocie z zesłania wszedł do władz Polskiej Partii Socjalistycznej. Przeszedł następnie do ruchu ludowego, by ostatecznie stać się ideologiem ruchu narodowego. Porzucił jednak endecję, zrażony jej rusofilstwem.
W 1904 napisał książkę Od socjalizmu do nacjonalizmu, gdzie przedslawił przyczyn zmiany swoich poglądów. W 1910 wydał Sprawę polska, w której głosił potrzebę odbudów niepodległej Polski w oparciu o państwa centralne. Był zwolennikiem rozbicia Rosji, która okupowała 80% terytorium I Rzeczypospolitej (w granicach z 1772). Stał się jednym z najwybitniejszych przedstawicieli orientacji proniemieckiej. Był inicjatorem i współautorem aktu 5 listopada, ruszającego z martwego punktu budowę niepodległej Polski, na mocy którego utworzono Królestwo Regencyjne.
W II Rzeczypospolitej poświęcił się działalności publicystycznej, wydając szereg książek, m.in.. W 1935 System Mityczny Kuropy a Polsku, która to praca wywołała w 1936 niepokój samego Wia-czesława Mołolowa. W 1938 wydał książkę Kwestia Czechosłowacji ii Racja Slunii Polski, a w czerwcu 1939 Wobec nadchodzącej drugiej wojny światowej, gdzie prognozował izolowana wojnę Polski z Niemcami i niewykonanie zobowiązań sojuszniczych wobec RP przez Wielką Brytanię i Lyancję. Kieskę w wojnie, zdradę Zachodu, utratę ziem wschodnich Rzeczypospolitej i okupowanie Polski przez bolszewicką Rosję. Książka została skonfiskowana.
W październiku 1939 napisał do władz III Rzeszy Memoriał w sprawie odtworzenia Armii Polskiej i w sprawie nadchodzącej wojny nierniecko-sowieckiej, 20 stycznia 1940 napisał w Warszawie i wystosował Memoriał dla Rządu Niemieckiego w sprawie polityki okupacyjnej w Polsce, w którym protestował przeciwko nazistowskim metodom terroru i zbrodniom w Polsce. Wyjechał do Berlina i z memoriałem dotarł do Gebbelsa. Jednak został aresztowany po czym internowany przez Gestapo. Zwolniono go po klęsce Francji. Podtrzymywał nadal konlakty z władzami okupacyjnymi, wykorzystywał je do krytyki działań niemieckich wobec Polaków oraz do interwencji, niejednokrotnie skutecznych, w sprawach osób uwięzionych. Jego petycje zostały zignorowane. 10 lipca 1941 ponownie aresztowany przez Gestapo; uwięziony na Pawiaku, gdzie przebywał w więzieniu ponad rok. Władysław Studnicki był przeciwnikiem linii politycznej uznającej naiwnie Sowiely za „sojusznika naszych sojuszników”, wywoływania Powstania Warszawskiego i wykrwawiania się Polskiego Podziemia. Uważał, że nasze zaangażowanie po stronie sojuszników było wystarczające w postaci działań Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a nie ma sensu trwonić sił, gdy osamotnieni stoimy w obliczu nadchodzącej nowej okupacji i konieczności rychlej walki z komunistyczną przemocą.
Na emigracji nadal działał wyrażając swoje antykomunistyczne i niepodległościowe poglądy. Zmarł w 1953 w Londynie.
[opis wydawcy].